سیستم‌های خدمت/محصول پایدار؛ میانجی حوزه طراحی استراتژیک و مطالعات انتقال

پیشگفتار  

یک مرز تحقیقاتی جدید در طراحی استراتژیک برای پایداری............................................... 13

مقدمه مولف    15

1          انتقال به سوی پایداری: نیاز به نوآوری‌های پیشرو    21

1‏.1        چالش پایداری............................................................................................... 21

2‏.1        تکامل رویکردهای پایداری.............................................................................. 25

3‏.1        «اقتصادکارکردی»: یک مدل امیدبخش............................................................. 29

4‏.1        مفهوم سیستم خدمت/محصول و قابلیت پایداری آن............................................. 30

5‏.1        «حوزه تحقیق» و پرسش‌ها.............................................................................. 32

6‏.1        روش‌شناسی تحقیق....................................................................................... 35

منابع......................................................................................................................... 40

2          نوآوری در سیستم خدمت/محصول: رویکردی امیدبخش به پایداری     43

1‏.2        نوآوری در سیستم خدمت/محصول و قابلیت پایداری آن........................................ 44

2‏.2        تعریف و طبقه‌بندی PSS.................................................................................. 47

1‏.2‏.2     تعریف PSS و ویژگی‌های اصلی........................................................... 47

2‏.2‏.2     طبقه‌بندی PSS................................................................................. 50

3‏.2        مزایای بالقوه PSS........................................................................................... 54

4‏.2        پیشران‌های PSS............................................................................................ 60

5‏.2        موانع PSS..................................................................................................... 63

1‏.5‏.2     موانع برای شرکت‌ها و به‌طور کلی برای ترویج‌دهندگان PSS...................... 63

2‏.5‏.2     موانع برای مشتریان........................................................................... 65

3‏.5‏.2     «موانع بافتارمحور»............................................................................ 69

4‏.5‏.2     موضوع نهادها.................................................................................. 69

6‏.2        طراحی PSS پایدار.......................................................................................... 70

منابع......................................................................................................................... 74

3          معرفی و مقیاس‌دهی سیستم‌های خدمات پایدار محصول: بینش‌هایی از مطالعات انتقال       81

1‏.3        شفاف‌سازی مفهوم نوآوری سیستمی.................................................................. 82

1‏.1‏.3     تعریف نوآوری‌های سیستمی................................................................ 82

2‏.1‏.3     نوآوری‌های سیستمی و نوآوری‌های پایدار PSS....................................... 84

2‏.3        پویایی نوآوری سیستمی: مدل چشم‌انداز چندسطحی............................................ 85

1‏.2‏.3     سیستم‌های حاکم تکنولوژیکی/اجتماعی، گوشه‌ها و دورنما....................... 86

2‏.2‏.3     پویایی در انتقال تکنولوژیکی/اجتماعی.................................................. 90

3‏.3        آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی و مشارکت آن‌ها «در راه‌اندازی انتقالات»............ 93

1‏.3‏.3     تعریف آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی.............................................. 93

2‏.3‏.3     مکانیزم‌هایی که آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی می‌توانند
از طریق آن‌ها به انتقال کمک کنند........................................................ 96

3‏.3‏.3     آزمایش‌هاي تکنولوژیکی/اجتماعی به‌عنوان آزمایشگاه، دریچه و عوامل تغییر 98

4‏.3‏.3     پویایی آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی و تشکیل گوشه....................... 99

4‏.3        معرفی و مقیاس‌دهی PSSهای پایدار: آزمایش‌های شرکت‌ها و یک چارچوب مفهومی 108

1‏.4‏.3     بینش به‌دست آمده از مطالعات انتقال و ارتباط آن‌ها با نوآوری‌های پایدار PSS.. 108

2‏.4‏.3     چارچوب مفهومی............................................................................ 111

3‏.4‏.3     بینش به‌دست آمده از تجربه شرکت‌ها.................................................. 113

1‏.3‏.4‏.3 فرایند تعبیه اجتماعی و نقش آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی.. 120

2‏.3‏.4‏.3 شبکه نقش‌آفرین................................................................. 124

3‏.3‏.4‏.3 چشم‌انداز پروژه................................................................... 126

4‏.3‏.4‏.3 فرایندهای یادگیری.............................................................. 127

4‏.4‏.3     اصلاح چارچوب مفهومی.................................................................. 128

5‏.3        اظهارات پایانی............................................................................................ 130

منابع....................................................................................................................... 132

4          به سوی روش جدیدی در طراحی و مدیریت «تعبیه اجتماعی» سیستم پایدار محصول/خدمات           139

1‏.4        طراحی و تغییرات پیشرو برای پایداری.............................................................. 139

2‏.4        تجربه طراحی آزمایشی: پروژه حمل‌ونقل پایدار کیپ‌تاون.................................... 143

1‏.2‏.4     پیشینه پروژه................................................................................... 143

2‏.2‏.4     مراکز رشد...................................................................................... 145

3‏.2‏.4     آزمایش تکنولوژیکی/اجتماعی........................................................... 147

1‏.3‏.2‏.4 آزمایش به‌عنوان آزمایشگاه................................................... 150

2‏.3‏.2‏.4 آزمایش به‌عنوان دریچه........................................................ 151

3‏.3‏.2‏.4 آزمایش به‌عنوان عامل تغییر.................................................. 153

4‏.2‏.4     نتایج اصلی پروژه «مداخله‌گر» و مراحل بعدی...................................... 154

3‏.4        نقش جدید در طراحی استراتژیک در خدمت پایداری: طراحی مسیرهای انتقال و آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی         155

1‏.3‏.4     نگرش جدید طراحی استراتژیک......................................................... 156

1‏.1‏.3‏.4 دامنه گسترده‌تر طراحی........................................................ 156

2‏.1‏.3‏.4 نگرش طراحی چندزمانه....................................................... 157

3‏.1‏.3‏.4 نگرش گسترده‌تر استراتژیک طراحی....................................... 158

4‏.1‏.3‏.4 یک رویکرد گسترده برای «طراحی مشارکتی».......................... 160

5‏.1‏.3‏.4 نگرش طراحی و مدیریت پویا................................................ 162

2‏.3‏.4     مجموعه جدیدی از قابلیت‌های طراحی استراتژیک................................. 163

3‏.3‏.4     یک دانش بنیادین جدید.................................................................... 165

4‏.4        فرایند طراحی.............................................................................................. 166

1‏.4‏.4     فازها............................................................................................. 167

2‏.4‏.4     گروه‌های فعالیت.............................................................................. 171

3‏.4‏.4     مروری بر فرایند طراحی.................................................................... 176

1‏.3‏.4‏.4 فاز 1: مراکز رشد................................................................. 176

2‏.3‏.4‏.4 فاز 2: آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی................................ 177

3‏.3‏.4‏.4 فاز 3: توسعه گوشه و مقیاس‌دهی.......................................... 178

4‏.3‏.4‏.4 انعطاف‌پذیری و مدیریت فرایند طراحی.................................... 179

4‏.4‏.4     ابزارهای پشتیبانی............................................................................ 180

5‏.4        طراحی مسیرهای انتقال برای تعبیه اجتماعی PSSهای پایدار................................ 182

منابع....................................................................................................................... 185

5          از اینجا به کجا می‌رویم؟       189

1‏.5        یافته‌های تحقیق.......................................................................................... 189

2‏.5        محدودیت‌های تحقیق.................................................................................. 192

3‏.5        مسیر تحقیقات آینده..................................................................................... 194

1‏.3‏.5     بهبود و اصلاح نتایج به‌دست آمده در این تحقیق................................... 194

2‏.3‏.5     استفاده از نتایج تحقیقات در زمینه‌های دیگر.......................................... 195

منابع       197 471

471 471

یک مرز تحقیقاتی جدید در طراحی استراتژیک برای پایداری

تقریبا این اتفاق نظر وجود دارد که «نوآوری‌های سیستمی خدمت/محصول (PSS)» در خصوص موضوع پایداری می‌تواند به‌عنوان رویکردي امیدبخش تلقی شود. مدل‌های پیشنهادی این رویکرد، از اواخر دهه 1990 به‌عنوان یک چالش برد/برد مورد مطالعه قرار گرفته و پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه «دانش پایه» و «دانش عملی» (روش‌ها و ابزارها) حاصل شده است. با این‌حال، کاربرد PSSهای پایدار هنوز بسیار محدود است! در حقیقت، PSSهای پایدار در بیشتر موارد، نوآوری‌های پیشرو هستند، بنابراین اجرا و «ترویج» آن‌ها با چندین مانع در سطوح فرهنگی، سازمانی و قانونی مواجه می‌شود.

ترویج PSSهای پایدار با پیوند موضوعات، جذابیت، پذیرش و رضایت در این سطوح، گزینه‌ای قابل بحث است. برخی باب بحث را در مورد زیبایی PSSهای پایدار به‌عنوان زیبایی جدید تعاملات و خدمات باز کردند تا بتوان ویژگی‌های خاص و کیفیت‌های درونی این نسل از مصنوعات جدید را افزایش دهند. برخی دیگر استدلال کرده‌اند که مدل‌های کسب‌وکار PSS عمدتا به‌عنوان فرصت‌های «بهره‌وری زیست‌محیطی» در بافتار صنعتی مورد تحقیق و اجرا قرار گرفته‌اند، در نتیجه باید مشخص شود که آیا می‌توان یک رویکرد PSS را با بهره‌وری زیست‌محیطی و پایداری اجتماعی و اخلاقی مرتبط ساخت؟ چگونه؟ برخی دیگر تحقیقاتی را در مورد فرصت‌هایی که PSS ممکن است هنگام استفاده از «سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر توزیع شده» ارائه دهد و به‌منظور سرعت بخشیدن به ترویج آن‌ها به‌عنوان یک اهرم کلیدی برای توسعه پایدار، آغاز کرده‌اند.

با این اوصاف، به نظر می‌رسد یک نوع جریان تحقیقاتی طراحی به‌صورت «عرضی» و مرتبط با جریان‌های قبلی -از مواردی که قبلاً ذکر شد- وجود دارد که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. PSSهای پایدار که در بیشتر موارد نوآوری‌های پیشرو محسوب می‌شوند، هنگام ورود به بازار اغلب خام هستند. اگر آن‌ها بلافاصله در معرض رقابت بازار در یک بافتار خاص قرار بگیرند، شانس زیادی برای بقا ندارند. به همین دلیل نقش بالقوه‌ای برای طراحی -نه‌تنها در ارائه مفاهیم PSS، بلکه در طراحی مسیرهای انتقال برای تسهیل و حمایت از آزمایش (طراحی آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی)-، معرفی و «مقیاس‌دهی» این مفاهیم وجود دارد. بحث «بافتار» یا ابعاد دیگر پایداری، دغدغه و موضوع بسیار مهم صحبت ما است.

این کتاب سهم اصلی و در عین‌حال موثر در این موضوع کلیدی اخیر یعنی نقش استراتژیک جدید طراحان را بررسی و ترسیم می‌کند. این نقش در مورد آن حوزه‌ای از طراحی (تحقیقاتی) است که متعهد به ایجاد یک جامعه پایدار و لذت‌بخش‌تر است.

کارلو وزولی

200

250

شومیز (مقوایی)

بالک

رُقعی (14/5 در 20/5 سانتی‌متر)