طراحی مبتنی بر فهم محصول | زیبایی شناسی دیزاین با رویکرد نشانه شناسی

مطالب پشت جلد

طراحی و خلاقیت توانایی‌های دیرین و ذاتی بشر هستند اما آگاهی به «علم طراحی» و تدوین اصول آن از اواسط قرن بیستم آغاز شده است. مسائل بنیادین علم طراحی در گذشته شامل رویکردهای شیءگرایی، فرایندمحوری و کاربرمحوری بوده‌اند. اما از اواخر قرن بیستم رویکرد معناگرایی در کنار انسان‌محوری مطرح شده است. در این رویکرد موضوع احساس و ادراک انسان و همچنین فرهنگ، نشانه‌شناسی و معناشناسی اهمیت یافته‌اند. تولید انواع محصولات و اشیاء و رقابت برای کسب سهمی از بازار باعث تنوع بسیار زیادی در فرم مصنوعات شده است. گاهی با محصولاتی برخورد می‌کنیم که آنها را نمی‌شناسیم و یا می‌شناسیم ولی از طرز کارشان اطلاع نداریم و یا اطلاع داریم اما از کار با آنها لذت نمی‌بریم. این‌ها موضوع و مسئله عدم فهم محصول را پدید آورده‌اند. عدم درک اشیاء مصنوع منجر به استفاده نادرست و گاه تخریب آنها و یا عدم استفاده کامل از آنها و در نهایت هدررفتن انرژی و سایر منابعی می‌شود که برای ساخت آنها مصرف گردیده است. از سوی دیگر درک محصول به شاخص‌های فرهنگی و محیطی و نشانه‌های وابسته به آنها مربوط است. فهم معنای نشانه‌ها کلیدی است برای شناسایی کارکرد فنی و روش استفاده از محصول و در نهایت درک زیبایی‌شناسانه و لذت بردن از گفتگو و تعامل با آن... در این زمینه پژوهش‌هایی در حال انجام است و تاکنون کتب و مقالات متعددی منتشر شده‌اند که یکی از آنها کتاب «رون مونو» است. این کتاب برای آگاهی از علم طراحی محصول با رویکرد نشانه‌شناسی و به‌منظور افزایش ادراک کاربر و مخاطب تدوین شده است و با ارائه مثال‌های متعدد سعی در افزایش آگاهی طراحان نسبت به این امر مهم دارد.

ـ  نسرین مقدم، استادیار طراحی صنعتی دانشگاه تهران و اولین پژوهشگر ایرانی در معناشناسی محصول

---------------

با فرض این‌که «هر شیء بی‌معنی از بین خواهد رفت» و «غایت دیزاین خلق ارزش است»، می‌توان گفت یکی از دغدغه‌های اصلی طراح، ایجاد «ارزش معنی‌دار» است و این عامل باید به گونه‌ای در محصول گنجانده شود که قابل درک باشد. رشد یک طراح همواره با چرایی و چگونگی بوده است. در مسیر معنابخشی به محصول از طریق نظام نشانگان و گذار از ماده به فراماده و هندسه به تجربه، آموزه‌های این کتاب مدخلی است در راستای نیل به هدف.

ـ  نادر شایق، استاد مدعو، دانشگاه هنر تهران

---------------

تاثیرات علم زبانشناسی (عناوینی همچون معناشناسی، نشانه‌شناسی و سایر حوزه‌های مرتبط با فهم و ابعاد ارتباطی محصول) بر بستر طراحی همواره جزء مباحث پایه و تاثیرگذار به‌شمار آمده و در عین حال فهم آن برای مخاطبان نیازمند بیانی فصیح و نگاهی عمیق است؛ علاوه بر این، حجم منابع و کتب در دسترس و ترجمه‌شده‌ی مرتبط با این موضوعات بسیار ناچیز است و  همانها نیز گاهاً با نثر و محتوایی ثقیل باعث‌شده تا حجم مطالعات طراحان درباره‌ی این موضوعات به قدر کفایت نباشد. این کتاب بر روی محصول به‌عنوان یک نشانه، پیام آن و اهمیت ارتباطی تأکید دارد و درهای جدیدی را برای تحقیقات بیشتر در یک زمینه‌ی مطالعاتی کمتر بررسی‌شده، باز می‌کند.

ـ  پریناز جواهری، کارشناس ارشد طراحی صنعتی هنرهای زیبا، دانشگاه تهران