سیستم‌های خدمت/محصول پایدار رویکردی است که در آن، محصولات به عنوان بخشی از یک سیستم بزرگ‌تر در نظر گرفته می‌شوند. این سیستم شامل محصول، خدمات مرتبط با محصول، و تأثیرات زیست‌محیطی و اجتماعی آن است. هدف از این رویکرد، طراحی و تولید محصولاتی است که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کرده و نیازهای مشتریان را به طور پایدار برآورده کنند.
مفاهیم کلیدی در سیستم‌های خدمت/محصول پایدار:
- پایداری: کاهش مصرف انرژی، مواد اولیه و تولید زباله
- اقتصاد چرخشی: بازیافت، تعمیر و استفاده مجدد از محصولات
- خدمات به جای محصولات: ارائه خدمات به جای فروش محصولات فیزیکی
- طراحی برای محیط زیست: طراحی محصولاتی که به راحتی قابل بازیافت یا تجزیه باشند
- تعامل با مشتری: ایجاد ارتباط قوی با مشتریان برای درک بهتر نیازها و ترجیحات آن‌ها
اهمیت مطالعه سیستم‌های خدمت/محصول پایدار:
- پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی: با توجه به محدودیت منابع طبیعی و تغییرات اقلیمی، طراحی محصولات پایدار اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است.
- افزایش رضایت مشتری: مشتریان امروزه به محصولات و خدماتی علاقه‌مند هستند که علاوه بر عملکرد، تأثیر مثبتی بر محیط زیست داشته باشند.
- مزیت رقابتی: شرکت‌هایی که محصولات و خدمات پایدار ارائه می‌دهند، می‌توانند مزیت رقابتی قابل توجهی کسب کنند.
موضوعاتی که در کتاب فابریزیو سشین مورد بررسی قرار گرفته است:
- رابطه بین طراحی استراتژیک و مطالعات گذار: چگونه طراحی استراتژیک می‌تواند به ایجاد گذار به سمت سیستم‌های محصول-سرویس پایدار کمک کند؟
- نقش نوآوری در توسعه سیستم‌های خدمت/محصول پایدار: چه نوآوری‌هایی برای ایجاد این سیستم‌ها ضروری است؟
- چالش‌ها و موانع موجود در پیاده‌سازی سیستم‌های خدمت/محصول پایدار: چه موانع فرهنگی، اقتصادی و فنی وجود دارد؟
- نقش دولت و سیاست‌گذاری در ترویج سیستم‌های خدمت/محصول پایدار: دولت‌ها چه نقش‌هایی می‌توانند در این زمینه ایفا کنند؟
مطلب پشت جلد کتاب:
سرعت تغییرات زیست‌محیطی که توسط انسان معاصر رخ داده، فراتر از حد تصور است و فرصت زیادی برای احیای پدیده‌های طبیعی و حتی بقای نوع بشر وجود ندارد. نقش طراحی سیستم‌های خدمت/محصول (PSS) در حل مسائل زیست‌محیطی غیرقابل انکار است و تلفیق این نوع طراحی با رویکرد پایدار، این نقش را پررنگ‌تر می‌کند.
این کتاب به بررسی انواع سیستم‌های خدمت/محصول پایدار می‌پردازد و به ایجاد یک گفتمان جدید در طراحی پایدار معتقد است. به تعبیر دیگر، این کتاب ترکیبی از تفکر طراحی و مفاهیم و بینش حاصل از مطالعات انتقال است و با تکیه بر بینش‌هایی متکی بر مطالعات انتقال، به ارائه یک چارچوبی مفهومی در جهت معرفی و مقیاس‌دهی PSSهای پایدار در بافتارهای مختلف می‌پردازد. نقش‌آفرینان در این طراحی، دارای فضای رشد و آزمایش و بلوغ هستند و در پیاده‌سازی آزمایش‌های تکنولوژیکی/اجتماعی و فضاهای حمایت‌شده در شبکه‌های وسیعی به فعالیت می‌پردازند. در این میان یک نوع نقش طراحی استراتژیک جدید ظهور می‌کند، نقشی که در آن ایده‌پردازی و توسعه مفاهیم PSS پایدار با طراحی مسیرهای انتقال مناسب، همراه می‌شود تا این نوآوری‌ها به تدریج «رشد» کنند و معرفی و مقیاس‌دهی شوند.
کارلو وزولی، استاد تمام بخش طراحی دانشگاه پلی‌تکنیک میلان، با بیش از 20 سال فعالیت تحقیقاتی و آموزشی با تمرکز بر طراحی برای پایداری می‌گوید: «این کتاب سهم اصلی و در عین‌حال موثر در این موضوع کلیدی اخیر یعنی نقش استراتژیک جدید طراحان را بررسی و ترسیم می‌کند. این نقش در مورد آن حوزه‌ای از طراحی (تحقیقاتی) است که متعهد به ایجاد یک جامعه پایدار و لذت‌بخش‌تر است.»
کتاب سیستم‌های خدمت/محصول پایدار: میانجی حوزه طراحی استراتژیک و مطالعات انتقال اثر فابریزیو سشین، توسط خانم دکتر صدیقه شبان ترجمه شده و در تیرماه 1403 توسط انتشارت کتاب وارش (ناشر تخصصی کتاب‌های دیزاین در ایران) منتشر شده است.
